Gebe Kalmadan Önce Yapılması Gereken Önemli Temel Testler:
Bu yazdığımız testler önceden yapılamadı ise ilk muayenede yapılır.
Tam Kan Sayımı;
Kanda çok sayıda parametre değerlendirilir. Hemoglobin seviyesi( kansızlık olup olmadığını), trombosit sayısı (pıhtılaşma), lökosit sayısı (enfeksiyon varlığının) değerlendirilmesine yardımcı olur.
Enfeksiyon Tarama Testleri
Toksoplazma, sifiliz, kızamıkçık (rubella), hepatit , CMV ve HIV (aids) için tarama yapılır. Bu enfeksiyonlar gebelikte geçirildiğinde bebekte sakatlık oluşturabilir. Toksoplazma, rubella ve CMV için Ig M ve Ig G antikorlarına, sifiliz için VDRL ye bakarak daha önceden annenin bu enfeksiyonları geçirip geçirmediği araştırılır.
Hepatit ve HIV testleri gebeliğin sonunda da bakılmalı, aktif enfeksiyon varlığında bebeğe doğum sonrası tedavi planlanır.
Biyokimyasal Testler
Kan şekeri, karaciğer fonksiyonları ve böbrek fonksiyonları incelenir, anne adayında ek hastalık varsa testler artabilir.
Tiroit Fonksiyon Testleri
Tiroit hormon seviyelerindeki anormalliklerin tespiti çok önemlidir. Gerekli olursa hormon desteği yapılır.
Tam İdrar Tahlili
Çok kolay yapılmasına rağmen birçok konuda bilgi sahibi olmamıza yardımcı olur. Gebeliğin başından itibaren düzenli olarak her trimestr ve bazen daha sık yapılması gerekir. Bilirubin, protein, glukoz ve eritrosit (kan hücresi) artışı böbreklerde sorun varlığını gösterir. Nitrit, lökosit esteraz ve bakteri varlığı enfeksiyon belirtisi olup tedavi planlanmasına yardımcı olur. İdrardaki keton seviyesi açlığı gösterir. Bulantı, kusma veya başka bir nedenle yeterli besin alınamazsa keton yükselir. İleriki haftalarda preeklampsi ve eklampside idrarda protein artar. Tespit edilmesi hayati önem tasir. İdrarın yoğunluğuna bakarak gebenin yeterli sıvı alıp almadığı takip edilir.
İdrar Kültürü Gebede şikayet olduğunda ve tam idrar tahlilinde enfeksiyon bulgusu olduğunda yapılır. Bakteri tespit edildiğinde antibiyotik duyarlılık testi sonucuna göre tedavi planlanır. Gebelikte bulgu vermeden idrar yolları enfeksiyonu olabilir (asemptomatik bakteriüri). Bu yüzden her trimestrde idrar kültürü yaptırmak gerekir.
Kan Grubu: Kan grubunu bilmeyen gebelerde veya şüpheli durumlarda yapılmalı. Kan uyuşmazlığı olduğu durumda İndirek Coombs testi de istenerek uyuşmazlığın takibi yapılır. Tabi erkeğinde kan grubunu bilmeliyiz.
Smear: Smear testi yaptırmamış gebelerin smear testi alınır. Rahim ağzında enfeksiyon yada anormal hücre varlığı değerlendirilir. Gebe kalınmadan önce tedavi şansı olur.
Ayrıca anne adayında ek hastalık varsa başka tahliller eklenebilir Şeker hastalığı varsa HbA1c eklenmesi Anemi varsa ferritin ve B12 eklenmesi Kalp hastalığı varsa kardioloji konsültasyonu eklenmesi gerekebilir .

Bir bebek istiyorsanız ve gebe kalmayı düşünüyorsanız bazı şeyleri önceden yapmalısınız. Hem kendiniz için hemde gelişecek fetus için bu gereklidir.
Öncelikle gebelik takibi ve doğumunuz için size uygun, tecrubeli bir doktor bulmak önemli bir adımdır.
Gebeliğin ilk haftaları bebek için en önemli zaman olup zararlı alışkanlıklardan ( sigara, alkol…vb ) ve yiyeceklerden ( katkı ve koruyucu içeren, trans yağlar içeren, kötü tarim ile uretilmis …vb ) uzak durmanız sağlıklı bir gebelik ve bebek için oldukça önemlidir.

Bir bebek istediğimizde kendimizi buna hazırlamamız gerekir. 3 ay önce doktorunuza muayene olmanız tavsiye edilir. Bu muayenede annenin sağlık durumu ve gebelikle ilgili planlar yapılır. Gebelik sürecinizi etkileyecek sağlık problemleriniz olabilir ve bunların tespit edilmesi tedaviyi kolaylaştırır. Sizi de rahatlatır. Diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon, anemi (kansızlık), tiroit hastalıklar gibi sık görülen hastalıkların gebeliğe ve gebeliğin bu hastalıklara etkileri vardır. Kan testleri ve smear gibi testlerin ve memelerin muayenesinin ve gerekirse aşıların ( kızamıkçık, grip , hepatit ,..vb ) gebelik öncesi yaptırılması faydalı olabilir. İlk bir ay bebek gelişimi için en önemli zamandır. Fakat birçok kadın bu dönemde gebe kaldığının farkına bile varmamaktadır.
Anne adayının sağlığını kontrol etmek gebe kalmadan önce yapılması gereken en önemli şey olup gebelik öncesi muayenenizi (prekonsepsiyonel ) mutlaka yaptırmalısınız.

Bu muayene şunları kapsamalıdır:

Ailenin tıbbi öyküsü : Hipertansiyon, diyabet, mental gerilik gibi durumların tespiti
Gerekirse genetik test: Kalıtsal genetik hastalıkların araştırılması
Anne adayının tıbbi öyküsü : Epilepsi, diyabet, hipertansiyon, anemi, alerji gibi gebelikte özel bakım gerektiren durumların tespiti
Önceki gebeliklerin öyküsü : Önceki gebeliklerdeki sorunlar ve nasıl sonlandığı. Doğumlar, düşükler… vb gibi
Aşı durumu: Kızamıkçık , hepatit , tetanos gibi hastalıklara karşı aşılı olup olmadığı
Enfeksiyon durumu: Bebeğe ve gebeliğe zarar verebilecek cinsel yolla bulaşan yada başka bir enfeksiyon varlığı

Gebelik öncesi dönemde aşağıdaki 3 vitaminin tüketimi fetal gelişim ve sağlıklı gebelik için önemlidir. Bizler gebelikte ve emzirirken kullanacaklarımızı biliriz ama gebelik öncesi almamız gerekenleri genellikle bilmeyiz.

Folik Asit: Gebelik boyunca iki kat ihtiyaç duyulan bir vitamindir. Daha önce nöral tüp defekti olan gebelik geçirmiş yuksek riskli kadinlar folik asid mutlaka kullanmalıdır. Kullanılması % 70 koruyucu etki göstererek nöral tüp defekt (omurlarda açıklık) oluşumunu azaltmıştır. Gene bebek gelişimini olumlu etkilediği saptanmıştır. Dünya da önerilen doz 400 mikro gramdır. Sadece özel durumlarda daha yüksek kullanılır.

Çinko: Fetal gelişim ve savunma mekanizmaları için gereklidir. Gene günümüzde Covid 19 pandemisinde cinkonun onemi daha iyi fark edilmistir . Kanda çinko seviyesi %30 altına düştüğünde düşük, erken doğum ve doğum problemlerinde artma olmaktadır. Ayrıca çinko seviyesi düşüklüğünde; beyin anomalileri, nöral tüp defekt oranında artışla birlikte düşük doğum ağırlığı ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi ve eklampsi) oranında artış olmaktadır.

Esansiyel Yağ Asitleri: Yeni oluşan fetus hücrelerinin gelişiminde, yeni doku oluşumunda ve organ sistemleri oluşumunda önemli rolleri vardır. Gebelikte esansiyel yağ asitleri seviyelerinde azalma olduğunda sinir sistemi ve vücut gelişiminde yavaşlama olmaktadır. Omega-3 desteği alan kadınlarda erken doğumda azalma ve bebek doğum ağırlıklarında artma gözlenmiştir.
Yanı 3 ay önceden hayatımızda sağlıklı değişiklikler yapmak çok faydalı olacak, aynı zamanda kadın ve erkeğin sağlıklı beslenmesi gebe kalma olasılığını arttırmaktadır.

Sağlıklı Beslenme İçin hangi vitamini ne kadar tüketelim:

Folik asid: Her gün 400 mikrogram almak gerekir. Eğer ailede nöral tüp defekti hikayesi varsa folik asid dozu arttırılmalıdır. Folik asid doğada koyu yeşil yapraklı sebze ve meyvelerde, turunçgiller, ceviz, fındık, baklagiller, tahıllar da bulunur. Yüksek riskli kadınlarda bu yiyeceklerle birlikte günlük 800 mikrogram folik asid desteği yapılmalıdır. Folik asid suda eriyebilen bir vitamin olduğu için fazlası vücuttan atılacaktır.
Kalsiyum: Gebe kalmayı planlayan kadın günlük 1000 mg almalıdır . Süt, peynir, yoğurt, sardalye, somon ve pirinç …vb kolaylıkla alınabilir.
Vitaminler: Doğru beslenmenin yanında multivitamin desteği verilebilir.
Kafein: Kahveden uzak durmak önerilir. Günlük 200-300 mg kafein fertiliteyi azaltabilir. Ayrıca demir ve kalsiyum emilimini azaltır.
Uzak Durmamız gereken diğer yiyecekler:   Yapay tatlandırıcılar, alkol, sigara, keyif verici içecekler, teratojenik ilaçlar. Sigara %20-30 oranında düşük doğum ağırlıklı bebek doğumlarına sebep olmaktadır. Kesinlikle icilmemelidir. Alkol tüketiminde bebeğe zarar vermeyecek bir miktar yoktur. Özellikle ilk 3 ayda tüketilmemelidir. Tabi sonrasında da. Maruiana gibi keyif verici ilaçlar gebelik kayıpları, düşük doğum ağırlığı, erken doğum, gelişme geriliği, davranışsal problemler ve öğrenme zorluğu gibi sorunlara sebep olmaktadır. Teratojenik ilaçlar ve maddeler gebeliğin 3-8 haftalarında fetusta yüksek oranda problem oluşturma ihtimalleri vardır. Toksoplazma enfeksiyonundan uzak durmak için aşısız kedi köpekle temas olmamalı. Çig et tuketilmemelidir.
Zararlı maddelerden uzak durulmalı; toksit ve kimyasal maddeler, kurşun gibi bazi elementler ve radyasyon fetus için tehlikelidir. Çevremizde o kadar çok zararlı ajan var ki. Örneğin ruj. Çoğunda yüksek oranda kurşun var. Saç boyaları benzen türevi içeriyor. Bizi üzen yoran ortam, düşünce ve durumlardan da uzak durmalıyız. Çünkü stres gebe kalmayı geciktirilebilir.
Egzersiz ve duzenli uyku: Yürüyüş , yüzme, bisiklete binme, fitness ve plates tercih edebileceğiniz sporlardır. Kendimize uygun olanı seçebiliriz. Günde 7_8 saat yada sizin için yeterli olacak kadar uyumaya gayret gösterin.