Vajinismus tanımına geçmeden önce vajinayı tanımlayalım.
Vajina: Kadınlarda cinsel ilişkinin gerçekleştiği anatomik bölgedir.Vajina; aynı zamanda doğum kanalı ( doğumda bebeğin geçtiği kanal ) ve adet kanının dışarı aktığı kanaldır . Vajinal kanalın çok işlevsel bir özelliği vardır. Tıpkı bir akordeon veya körük gibi esneyebilir. 9-10 cm’lik vajinal kanal uzama ve esneme özellikleri sayesinde 17_18 cm’ye kadar uzayabilmekte ve 10 cm’ye kadar genişleyebilmektedir ( bebeğin doğumda en geniş baş çapı 9_10 cm dır). Bu esneklik doğumda cok işe yarar. Tabi ki cinsel ilişkide de gereklidir
Vajinismus nedir sorusuna gelelim?
Vajinismus ;
vajina kaslarının istemsiz kasılmaları sonucunda; cinsel ilişkiye girememek veya oldukça ağrılı bir şekilde cinsel birleşmede bulunmayı tarif eder.
Bilinçaltına yerleşmiş olan korkular ve yanlış cinsel bilgilendirilmeler sonucunda vajinal kanalın dış kısmındaki kaslar vücudun adeta “kendini koruma mekanizması” ile istemsiz olarak kasılır. Böylece cinsel birleşme yani “penetrasyon ( penisin vajinaya girmesi )” olanaksız hale gelir. Bu kaslar içinde en çok bilineni pubokoksigeus ( PC ) kasıdır.
Bu sorununu yaşayan kadınlar başta pubokoksigeus kası (PC) olmak üzere , cinsel birleşme anında pelvik kaslarını aşırı düzeyde, kontrol dışı kasarlar. Ve partnerleri vajinal kanal adeta “etten bir duvaradönüşüyor” diye tarif ederler . Hatta vajinismuslu kadınların bir kısmı vajinalarının kapalı olduğunu, vajina girişlerinde bir kemik olduğunu hissettiklerini anlatırlar .
Bu bir hastalık mıdır?
Kadınların psikolojilerini ve sosyal yaşantılarını etkileyen vajinismus, önemli bir cinsel sağlık sorunudur.
Vajinismus ve disparoni (ağrılı cinsel ilişki) Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından DSM-5 tanı kriterleri içerisinde Kadın Cinsel Fonksiyon Bozuklukları sınıflandırılmasında ; Genital Pelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu bölümünde yer alır. Bu nedenle jinekologlarinda ilgi ve bilgi alanına girmiştir.
Vajinismus tüm dünyada görülen bir cinsel fonksiyon bozukluğudur. Özellikle tutucu kapalı çevrelerde, cinselliğin konuşulmadığı , tabu olan toplumlarda 10 kat daha sık görülür.
Vajinismus problemine sahip kadınlar, kasılmaları yalnızca vajinal girişte değil, aynı anda bel, karın , bacak, sırt gibi vücudun pek çok bölgesinde tarif etmektedirler. Bu bölgelerinde yaygın kas ağrıları olabilir. Bu durum biraz da vajinismusun derecesi ile ilişkilidir.
PC kasında istemsiz kasılma şeklinde kendini gösteren bu vajinal refleks – sadece cinsel ilişki esnasında değil – kadının jinekolojik muayenesi sırasında, tampon kullanırken ya da parmağın vajinaya sokulması gibi vajinaya herhangi bir girişim içeren durumlarda da ortaya çıkabilmektedir.
Vajinismus durumunda vajinaya herhangi bir şeyin girmesi mümkün değildir ve her türlü girişim
çabası da son derece rahatsızlık vericidir, hatta imkânsızdır. Diğer bir deyişle vajina içerisine herhangi bir yabancı cismi almada sorun yaşamak vajinismus belirtileri arasındadır.
Vajinismus hastaları cinsel ilişkide neler yaşar?
Son derece mutlu bir şekilde birbirini seven, belki de cinsellik harici hiçbir problem yaşamayan çiftlerde her şey yolunda giderken, hatta son derece güzel ve keyifli ön sevişmeleri olurken, ilişkinin birleşme aşamasında adeta “panik atak benzeri bir durum” gelişir. Kadın kendisini aniden kasar, bacaklarını kapatır, eşini iter, kendisini de geriye çeker. Vajinadaki ıslanma, kuruluğa dönüşür.
Bu panik atak benzeri durumda kalp atışının hızlanması, nefes sayısında artış , korku ve heyecan sonrası kadın kendini olabildiğince sıkar, kasar ve penisin içeri girmesine engel olur.
Önceden yerleşmiş olan ağrı beklentiniz gerçekte olmayan ağrıları hissetmenize sebebiyet verebilir. İlişki sırasında ağrı beklentilerinin artması kişinin kasılmasına, kişinin kasılması ise gerçekten daha fazla ağrı hissetmesine neden olarak bir kısır döngü oluşturur. Bazen ilişkide gerçekten hissedilen bir ağrı, acı da vardır.
Cinsel birleşmenin haz ve keyif içermesi ve çiftleri mutlu etmesi gerekirken vajinismus sorunu buna engel olur.
Vajinismus problemi olan kadınlarda, vücut ve zihin asla cinsel ilişkiye dair pozitif bir deneyime sahip değildir. Kadınlardaki bu olumsuz cinsel mesajlar çok çeşitlidir ve bu mesajlar vajinadaki kasların (özellikle de PC kasının) istemsiz (refleks) bir tepki ile kasılmasına sebep olur.
Sahip olunan sorun zaman içinde bir cinsel problem halinden öte bir “aile problemine” dönüşebilir ve çığ gibi büyüyerek daha önceden tahmin bile edilemeyen çok farklı sorunlara yol açabilir. Bu nedenle bir an önce profesyonel destek almak çok önemlidir.
Normalde bir kadın idrarı geldiğinde tuvalete giderken PC kasını kasar, idrarını yaparken de gevşetir. Yani PC kası kişinin kendi isteminde çalışan bir kastır. Ancak vajinismus hastalarında cinsel ilişki sırasında bu kontrol kaybedilir. Yani normalde kendi idrarını tutabilen bir kişi cinsel ilişki sırasında bu bölgedeki kaslarını kontrol edemez. Ve PC kası istemsiz olarak kasılır. Böylece ilişki girisimleri başarısızlıkla sonuçlanır.
Acaba vajinismusun nedenleri nelerdir ?
Vajinismusun %90 nedeni psikolojik iken %10 luk kısımda fiziksel problemler rol oynamaktadır. Bu nedenle fiziksel problem olup olmadığını anlamak için vajinal muayene gerekir.
Psikolojik nedenler arasında çocukluk çağından itibaren alınan yanlış veya eksik cinsel bilgiler, ilk cinsel ilişki ile ilgili anlatılan abartılı hikayeler, yetiştirme tarzı, yaşanmış iz bırakan cinsel travmalar sıklıkla yer almaktadır.
Fiziksel problemler arasında ise anatomik olarak yarım ay şeklindeki yüksek kenarlı sert tipteki veya perdeli/bölmeli kızlık zarı, vajinal gelişim kusurları (kör vajina, kısa vajina),vajinal kanal kistleri, vajinal tümörler ve dev kondilomlar bulunmaktadır.
Vajinismusun tedavisi nedir?
Vajinismus hastalığı kişiye özel programlarla tedavi edilebilen bir durumdur.
Vajinismus tedavisinde Bilişsel ve Davranışçı Terapi (BDT) esas alınarak, bütünsel yaklaşımla vajinismus derecesine göre uygun yaklaşım ile tedavi edilir,.
Vajinismus tedavi sonrası tekrarlar mi ?
Tedavideki temel kas belleğinin yeniden oluşturulması ve pelvik kaslara söz geçirebilmeyi öğrenebilmektir. Bu da verilecek bilişsel ve davranışsal terapiler ile mümkündür. Pelvik kasları kontrol etmeyi öğrenip, kas belleği yeniden oluşturulduktan sonra hastalık tekrarlamaz
Tedaviyi ertelemek başarıyı güçleştirir.
