Adet Düzensizliği Nedir ?
Ergenlik döneminden başlayarak menopoz dönemine kadar, yani üreme çağındaki her kadın ortalama 28 günde bir regl yani vajinal kanama yaşar. Bu süre kadından kadına farklılık gösterebilir ve 21 gün ile 35 gün arasında görülen kanamalar normaldir. Ortalama 5-7 gün kadar süren kanamaların miktarı yine kadından kadına farklılık gösterir. Bu süreçte kaybedilen toplan kan miktarı yaklaşık 80 ml kadardır. Ergenlikten menopoza kadar bu sürecin düzenli olarak tekrarlaması beklenir. Bu sürenin kısalması, uzaması ya da âdetin normal olmayan şekilde kesilmesi adet düzensizliği olarak isimlendirilir.
Adet düzensizliği adet görme sıklığına göre ve adet miktarına göre sınıflandırılır.
35 günden daha uzun aralıklarla adet görme (oligomenore )
21 günden az aralıklarla adet görme (polimenore) yani sık adet görme,
Adet görememe (amenore primer ve sekonder olarak ikiye ayrılır. Eğer kişi 15 yaşına gelmiş ancak adet görmemiş ise primer, adet gören kadın 6 aydan uzun süredir adet görmüyor ise sekonder amenore olarak adlandırılır)
Düzenli ancak yoğun adet kanaması( menoraji)
Düzensiz ve sık adet görme( metroraji)
Hem düzensiz hem de yoğun ve uzun süren adet görme (menometroraji)
Adet Düzensizliği Nedenleri
Adet düzensizliği bir çok sebebe bağlı olarak gelişebilir. Aşağıdaki nedenler adet süresi, miktarı, adet görme sıklığını etkileyebilir.
İlaçlar (hormon ilaçları, psikiyatrik ilaçlar vb. )
Ağır egzersiz
Stres
Ergenlik dönemi veya menopoz öncesi dönem
Hormon düzensizlikleri
Yeme bozuklukları
Diyabet, tiroid hastalıkları gibi hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Hipofiz bezi ile ilgili problemler
Üreme organlarının gelişim bozuklukları (primer amenore)
Prematür over yetmezlik
Kızlık zarının tamamen kapalı olması gibi bozukluklar
Gebelik veya emzirme ile ilgili nedenler
Endometriozis
Aşırı Adet Kanaması Neden Olur ?
Daha önce de belirttiğim gibi bir adet dönemi boyunca yaklaşık 80 ml üzeri kanama menoraji yani aşırı adet kanaması olarak adlandırılır. Ancak bir sorun var ki, bu miktarı ölçmek oldukça zordur.
Ped kullanım sıklığı bu miktarı ölçmek için bir yol olabilir. Dolu dolu 2 ped/gün normal kabul edilir. Bazı kadınlar daha sık ped değiştirebilir. Bu nedenle pedin doluluk oranı da önemlidir.
Sık sık ped değiştirmeniz gerekiyor ise, tek ped yerine üstüste 2 ped koyma ihtiyacı duyuyorsanız, tampon kullanmanıza rağmen yine de ped kullanma ihtiyacı duyuyorsanız, 2-3 cm den büyük kan pıhtıları oluşuyor ise, işe gitmek, okula gitmek, günlük aktivitelerinizi yerine getirmekte kanama miktarınız nedeni ile zorluk çekiyorsanız, kanamanız her ay olduğundan daha fazla ise, adetiniz 7 günden uzun sürüyor ise, mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmanız gerekir.
Adet Düzensizliği Olan Kadınlar Ne Yapmalı ?
Öncelikle her kadın adet döngüsünü not almalıdır. Bu işi kolaylaştıracak mobil uygulamalar da bulunmaktadır. Adetinizin başladığı ve bittiği gün not alınmalı, ayrıca adet miktarı da gözlenmelidir. Günde kaç ped kullanıldığı ve pedlerin doluluk oranı da gözlenmelidir.
Adet düzensizliğiniz varsa mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmanız gerekir. Adet düzensizliğine neden olabilecek durumlar oldukça ciddi olabilir. Hekiminiz adet düzensizliğine neden olabilecek etmenleri bulmak için kan tetkiki, ultrasonografi, idrar tahlili gibi tetkikler ister, fizik muayene ve jinekolojik muayene yapar.
Uygun tedavi yönteminin belirlenebilmesi için adet düzensizliğine yol açan etkenin saptanması gerekir.
Adet Sancısı Normal midir ?
Ne Yapılabilir ?
Adet döngüsü başlangıcında hissedilen ağrılara primer dismenore denir. Bu sancılar, alt karın bölgesinde, belde, iç bacaklarda hissedilebilir. Bazen ağrılara mide bulantısı da eşlik edebilir. Genellikle adetten ortalama 3 gün önce başlar ve regl kanamasının olduğu güne kadar artarak devam eder, yaklaşık 2. Veya 3. Gün sonunda azalarak kaybolur.
Bazı kadınlarda bu ağrılar daha şiddetli olur. Adet düzensizliği olanlarda, gençlerde, kanama yoğunluğu yüksek olanlarda daha şiddetli olabilir. Bu ağrılar ağrı kesici ilaçlar ile kontrol altına alınır. İlaç tercihi hekim tarafından yapılır. Ayrıca, ayakların sıcak tutulması, ılık duş adet sancısını hafifletmeye yardımcı olur. Düzenli egzersiz yapan, sigara kullanmayan bireylerde adet sancısı daha az görülür. Bazı durumlarda hekiminiz size adet kramplarının şiddetini azaltan doğum kontrol hapı olarak bilinen oral kontraseptifler önerebilir.
Çok şiddetli ve giderek artan ağrılarda, altta yatan başka bir tıbbi durumlar olabilir. Bu durumda hekim muayenesi çok önemlidir. Çünkü; servikal darlık, enfeksiyonlar nedeni ile oluşan PID, endometriozis gibi hastalıklar şiddetli adet sancısına neden olabilir.
